Ἂν ὁ καθολικισμὸς ἐπιμένει στὸν ἑαυτό του καὶ ἐμεῖς στὸν δικό μας, πῶς εἶναι δυνατὴ ἡ ἕνωση τῶν ἐκκλησιῶν;

Ἕνωση τῶν ἐκκλησιῶν εἶναι φραστικὸ σχῆμα χωρὶς πραγματικὸ περιεχόμενο, γιατὶ ἡ ἐκκλησία εἶναι ἤδη ἑνωμένη, καὶ εἶναι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ἡ δὲ καθολικὴ ἔχει ἐκκλησιαστικὰ στοιχεῖα στὸν βαθμὸ ποὺ δὲν εἶναι καθολικὴ ἀλλὰ ὀρθόδοξη. Κυρίως χρειάζεται ἡ φυσιολογική, αὐθόρμητη καὶ σταδιακὴ μεταστροφὴ τῶν καθολικῶν στὴν Ὀρθοδοξία, δηλαδὴ ἡ κάθαρσή τους ἀπὸ τὰ καθολικὰ στοιχεῖα, ἡ ὁποία δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ εἶναι μακρόχρονη καὶ νὰ συνεπάγεται ἐπίσης τῶν ἐμπλουτισμὸ τῶν ὀρθόδοξων πολιτισμικῶν μορφῶν μὲ στοιχεῖα προερχόμενα ἀπὸ τοὺς καθολικοὺς ἢ πρώην καθολικοὺς λαούς, μὲ τὸν ἴδιο τρόπο ποὺ οἱ Σλάβοι ἐμπλούτισαν τὸν βυζαντινὸ πολιτισμό. Δηλαδή, παραμένει πάντα τὸ Βυζάντιο, στὸ ὁποῖο συμβάλλουν καὶ τὸ ὁποῖο διαμορφώνουν, ἐμπλουτίζουν, ἢ ἐνδεχομένως ἀποδυναμώνουν ἢ ἀπαρνοῦνται ὅσοι λαοὶ γίνονται ἢ ἤδη εἶναι ὀρθόδοξοι. Στὸ παραισθητικὸ σχῆμα περὶ ‘ἑνώσεως τῶν Ἐκκλησιῶν’, συνυπάρχει ἡ παραίσθηση περὶ ἐμμονῆς τῆς Ὀρθοδοξίας στὸν ἑαυτό της. Ἡ Ὀρθοδοξία δὲν ἐμμένει στὸν ἑαυτό της ἀλλὰ στὴν ἀλήθεια. Χάρη στὴν ἀλήθευσή της ἡ Ὀρθοδοξία δὲν ταυτίζει τὴν πίστη μὲ τὴν ἰδεολογία, ὅπως ἔκανε ὁ παπισμός, ἑπομένως δὲν ἔχει λόγο νὰ τὴν μεταδίδει μὲ βία καὶ δόλο, οὔτε κἂν μὲ τὴν ἁπλὴ πειθώ. Παρομοίως ἐξηγεῖται ἡ φαινομενικὴ ‘διαλλακτικότητα’ τῶν σημερινῶν καθολικῶν, ὅπου ἐλλείψει ἐπιβλητικῆς ἰσχύος ἡ ἰδεολογικὴ πίστη ἐκφράζεται μὲ καθαρότερο καιροσκοπισμό, προκειμένου διὰ συμβιβασμῶν καὶ συμφωνιῶν νὰ ἐξασφαλισθεῖ τὸ θεωρούμενο ὡς ὕψιστο ἀγαθὸ τῆς ἐξωτερικῆς συμβασιακῆς συγκολλήσεως καὶ δῆθεν ‘ἑνώσεως’. 

         Πρβλ. Ἡ δύσκολη καὶ πραγματικὴ ἀρχὴ τῆς ἐπαφῆς  * Σμέμαν, Η ζωή του κόσμου (ο χριστιανισμός δεν είναι θρησκεία)  * Η παπική αρρώστια κι εμείς : κείμενα Μεταλληνού, Καψάνη, Παΐσιου, Ζήση, Ρωμανίδη, Βλάχου, Αποστολόπουλου, Σμέμαν, Κόντογλου, Καλόμοιρου, Ράνσιμαν, Παπικά ντοκουμέντα