url : https://www.ellopos.gr/papaioannou.asp
Κι αυτό γιατί ο άνθρωπος δεν μπορεί να συμφιλιωθεί με τον κόσμο και να αισθανθεί την ωραιότητα και την αγιότητα της φύσης παρά στο εσωτερικό ελευθέρων πόλεων. Όσο ήταν ελεύθεροι, οι Έλληνες ζούσαν μέσα στην αρμονία με το όλον, αγνοώντας τη δυστυχία της αναδίπλωσης στον εαυτό τους και της φυγής στο κενό επέκεινα. Η ιερή Ελλάδα, που ο Γκαίτε, ο Σίλλερ, ο Χέλντερλιν έψαχναν «με τα μάτια του πνεύματος», παίρνει στον Χέγκελ τη μορφή μιας γιακωβίνικης Αρκαδίας, ενός «χαμένου πολιτικού παραδείσου»,[21] όπου η πόλις εμφανίζεται ως η societas diis hominibusque communis[22] και όπου η συμμετοχή του πολίτη στα δημόσια πράγματα («το ίδιο το Πράγμα», λέει ο Χέγκελ) εξυμνείται ως η μοναδική πηγή επίγειας ευτυχίας. Αν η θρησκεία του επέκεινα μπόρεσε να αντικαταστήσει μια θρησκεία τόσο τέλεια προσαρμοσμένη στις απαιτήσεις της ανθρώπινης υπόστασης, όπως ήταν ο παγανισμός, αυτό συνέβη επειδή ο δεσποτισμός των καισάρων θόλωσε το βλέμμα των ανθρώπων κι έριξε ένα πέπλο ασχήμιας και ασημαντότητας πάνω στη φύση: «Η αθλιότητα που έσπερνε ο δεσποτισμός πάνω στη γη έσπρωξε το πνεύμα να αναζητήσει, να αναμείνει την ευτυχία από τον ουρανό».[23] Όσο υπήρχαν οι ελευθερίες, ο άνθρωπος μπορούσε να είναι το μέτρο όλων των πραγμάτων και να βλέπει στον κόσμο το ζων συμπλήρωμα του είναι του, αλλά, από τη στιγμή που ο άνθρωπος έχασε την εμπιστοσύνη στον εαυτό του, ο κόσμος* αποσυντέθηκε σε μια σκόνη νεκρών και ξένων πραγμάτων. Η αποανθρωποποίηση του ανθρώπου οδήγησε στην πραγμοποίηση της φύσης: «Κάτω από την κυριαρχία του ρωμαϊκού κράτους που αφαίρεσε την ελευθερία απ' όλη τη γη, η φύση τέθηκε κάτω από την κυριαρχία ενός νόμου ξένου προς τον άνθρωπο και αποσπάστηκε βίαια από τη σχέση με τον εαυτό της... η φύση σταμάτησε να είναι θεία, ελεύθερη και όμορφη».[24] Έτσι προετοιμάστηκε το έδαφος για την υποδοχή αυτής της θρησκείας του «χωρισμού», της οποίας τα στίγματα θα φέρει όλη η ιστορία της Δύσης, από τη «δυστυχή συνείδηση» του μεσαιωνικού χριστιανισμού μέχρι την «αλλοτριωμένη κουλτούρα» του παλαιού καθεστώτος (ancien regime).
