Ἀποσπάσματα
Σελ 16
ΣΤΟΝ ΒΑΘΜΟ τῆς ἀποξένωσης ἀπὸ τὴν Ὀρθοδοξία οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες γίνονται ἀκατανόητοι, στὴν ἀπομάκρυνση ἀπὸ τὸν ὁρίζοντα πρὸς τὸν ὁποῖο ἡ ἴδια ἡ ἀρχαιότητα ἦταν στραμμένη, ὅπως φανερώνει ἡ Βάπτισή της, διαφθορὰ ποὺ εἰκονίζεται ἐπίσης στὴν ἔκπτωση τῆς γλώσσας, ἀκόμη καὶ στὸν τραυματισμὸ τοῦ σώματός της (κατάργηση τῶν τόνων, κλπ). Ἡ ἀρχαιότητα δὲν εἶναι ἀποθήκη θαυμαστῶν ἔργων ἀλλὰ ἡ πνευματικὴ πορεία μέσα στὴν ὁποία προέκυψαν τὰ ἔργα ποὺ τὴν πραγματοποίησαν. Ἂν ἡ πορεία αὐτὴ ἔφερε τοὺς Ἀρχαίους στὸν χριστιανισμό, πῶς θὰ ἦταν δυνατὸ νὰ φεύγουμε ἀπὸ τὸν χριστιανισμὸ καὶ ὅμως νὰ ἔχουμε τὴν ἴδια πορεία μὲ τοὺς Ἀρχαίους;
Κάτω ἀπὸ τοὺς πιὸ ἀνελέητους δυνάστες, τὴν μισόχριστη σπορὰ ὅπως ἔλεγε ὁ Σολωμὸς γιὰ τοὺς Τούρκους, παρηγοροῦσε ἡ προσευχὴ στὸν ζωντανὸ Θεό, τὰ 107 Μυστήρια τῆς Ὀρθοδοξίας· ὄχι ὡς βιβλία πάντα, ὅμως πάντα ὡς μύχια μνήμη ὁ Ὅμηρος καὶ ὁ Πλάτων, ὁ Ἀθανάσιος καὶ οἱ Καππαδόκες, ὁ Κύριλλος, ὁ Ρωμανός, ὁ Διονύσιος, οἱ Σιναΐτες, ὁ Μάξιμος, οἱ Δαμασκηνοί, ὁ Συμεών, ὁ Καβάσιλας, ὁ Παλαμᾶς· καὶ παρηγοροῦσε ὁ Πατριάρχης, οἱ ἀναρίθμητοι Γέροντες παρελθόντος καὶ παρόντος, τὸ Ἅγιο Ὄρος, οἱ Εἰκόνες καὶ ἡ Ἁγία Σοφία, ἡ Ρωσία καὶ κάθε Ὀρθόδοξος λαὸς καὶ ἄνθρωπος, τὸ ἕνα μέσα στὸ ἄλλο ἑνωμένα καὶ ζωντανὰ σὲ ἁλυσίδα Φωτὸς καὶ Κλίμακα. Δὲν ὑπῆρξε λοιπὸν μικρὴ βοήθεια, δὲν εἶναι αἴνιγμα οὔτε παράδοξο ἡ διάσωση τοῦ ἑλληνισμοῦ.
Αὐτὸ ἀπὸ τὴν Δύση ἁπλῶς ἀπουσιάζει. Μιὰ σκιά του, κάτι παρόμοιο, ἀπουσιάζει. Ἡ ἐκεῖ τουρκοκρατία δὲν εἶναι ἁπλῶς ἰσχυρότερη, δὲν συγκρίνεται — εἶναι ἄλλης τάξεως, ἐσωτερικὴ καὶ τριπλάσιας διάρκειας (τουλάχιστον) μιὰ διαδοχὴ συγκρούσεων καὶ πνευματικῶν ξεπεσμῶν. Ἡ ἀντίστροφη ‘παρηγοριά’, τῆς βιο‑μηχανικῆς ἰσχύος, γινόταν κατὰ βάθος (ἐνίοτε καὶ στὴν ἐπιφάνεια) δεύτερη ταπείνωση ἐπάνω στὴν πρώτη, γιατὶ δὲν ὑπάρχει ἄνθρωπος ταγμένος στὸ μηδὲν ποὺ νὰ μὴ περιφρονεῖ τὸν ἑαυτό του, ἔστω ἀνεπίγνωστα. Μὲ τέτοιο ‘διπλὸ χτύπημα’, μόνη κατάληξη μπορεῖ νὰ εἶναι εἴτε ἡ παιδεία εἴτε ἡ πιὸ μεγάλη ἀπόγνωση. Τὸ δεύτερο ἔχει ἀρχίσει νὰ συμβαίνει – καὶ δὲν συμβαίνει πιὰ μόνο στὴν Δύση.
Προηγούμενη Ἑνότητα - Ἑπόμενη Ἑνότητα
