MACHINA

ΙΣΩΣ δίνεται ἡ ἐντύπωση ὅτι “ὁ χείμαρος τῆς γνώσης κατευθύνεται σήμερα πρὸς μιὰ μή μηχανικὴ ἀλήθεια”, ὅτι “τὸ σύμπαν ἀρχίζει νὰ φαίνεται περισσότερο σὰν μιὰ μεγάλη σκέψη παρὰ σὰν μιὰ μεγάλη μηχανή”.[51] Ὅμως καὶ στὴν μηχανὴ ὑπάρχει σκέψη, ὅπως ὑπάρχει καὶ μηχανιστικὴ σκέψη: ποιές ἀκριβῶς συνέπειες ἔχει γιὰ τὴν ‘ἐπιστήμη’ ἡ τωρινὴ διάκριση ἀνάμεσα σὲ σκέψη καὶ μηχανή — καὶ πέρα ἀπὸ αὐτό, ὑπάρχει ἔστω μόνο πιθανότητα νὰ ἐξιχνιαστεῖ ἡ ‘μεγάλη σκέψη’ μὲ ‘ἐπιστημονικοὺς’ τρόπους;

Ἔστω πὼς δὲν ὑπάρχει κανένα νόημα ἢ δὲν ἐνδιαφέρει: θὰ παρέμενε γεγονὸς πὼς ἡ ‘ἐπιστήμη’ πολλὲς φορὲς ἔχει σφάλει, ἀλλὰ καὶ “ὑπόκειται πάντοτε σὲ διαψευσιμότητα”,[53] ἐκ τοῦ ὁρισμοῦ της, ὥστε δὲν δύναται νὰ πεῖ κανείς, παρὰ μόνο θυσιάζοντας τὴν ἐλάχιστη συνέπεια, ἂν μέλλον τῆς ‘ἐπιστήμης’ εἶναι ἡ ἀπάντηση ἢ τὸ σφάλμα. Τὴν κάθε στιγμή, λοιπόν, κανεὶς δὲν μπορεῖ νὰ γνωρίζει μὲ πραγματικὴ ‘ἐπιστημονικὴ’ βεβαιότητα, σὲ ποιὸ σημεῖο βρίσκεται τῆς μεγάλης αὐτῆς σκέψης, καὶ σὲ ποιὸ βαθμὸ τὸ σημεῖο αὐτὸ ἔχει πραγματικότητα ‘ἐπιστημονικὰ’ βέβαιη — ἀπὸ μόνο του ἔστω, χωρὶς συνάρτηση μὲ κανένα ‘τέλος’.

[51] Τζήνς, The Mysterious Universe, Cambridge 1937, σ. 137 — παραθέτει ὁ Καῖσλερ (Οἱ Ὑπνοβάτες, ὅ.π., σ. 395).

[53] Γιανναρᾶς, Ὀντολογία τῆς σχέσης, 18.1.1, Ἀθήνα 2004, σ. 196.

MACHINA : Περιεχόμενα

Προηγούμενη \ Ἑπόμενη Ἑνότητα