ΤΟ ΒΙΟ-ΜΗΧΑΝΙΚΟ ΠΡΟΤΑΓΜΑ
(Ἀποσπάσματα τῆς πρώτης μορφῆς)
| Περιεχόμενα |
Γιὰ νὰ νοηθεῖ ἡ μαζικὴ συνείδηση στὴν φύση της, δὲν ἀρκεῖ ἀναγνώριση τοῦ ρατσισμοῦ καὶ τοῦ κοινωνικοῦ δαρβινισμοῦ τῆς ὠμῆς πάλης ὅλων ἐναντίον ὅλων, χαρακτηριστικὰ στὰ ὁποῖα στάθηκε ὁ Ντυμὸν μελετῶντας τὸν ναζισμό. Αὐτὰ καὶ ἄλλα μπορεῖ νὰ ὑπάρχουν σὲ διάφορους βαθμοὺς καὶ συνδυασμούς, ἀλλὰ δὲν βρισκόμαστε ἀκόμη στὴν ἀρχή. “Ὑπῆρξε ἄραγε ποτὲ μιὰ μεγάλη λέξη, ποὺ νὰ μὴν προσπάθησε τὸ πλῆθος νὰ τὴν βεβηλώσει ἀμέσως;” ἀναρωτιέται ὁ Καντίνσκυ,[502] ἀλλὰ μαζικὴ συνείδηση μπορεῖ νὰ ἀναπτύσσεται σὲ ἕναν ἄνθρωπο μόνο του, καὶ προτοῦ ἀκούσει ὁποιαδήποτε λέξη. “Τὸ αἴσθημα ποὺ χαρακτηρίζει τὸν ‘μαζάνθρωπο’, τὸ αἴσθημα ὅτι εἶναι ἄχρηστος”,[503] ἐπίσης ἕπεται, ὅπως ἕπεται ἡ “ἀνταγωνιστικὴ δομὴ” καὶ ἡ “ἀτομικὴ μοναξιὰ” μιᾶς κοινωνίας “πολὺ ἀτομικοποιημένης”.[504] Αὐτὰ εἶναι “οἷον εἴδη ἐκείνου (τοῦ κακοῦ) προσθήκαις εἰδοποιούμενα”,[505] γιατὶ (καὶ) ἡ κατεδάφιση εἶναι πρῶτα ἐσωτερικὸ γεγονός, καὶ ὡς τέτοιο ἀξιοποιεῖται ἀπὸ τὴν ἰδεολογία: “ὁ ὁλοκληρωτισμὸς δὲν τείνει πρὸς ἕνα δεσποτικὸ σύστημα, ἀλλὰ πρὸς ἕνα σύστημα ὅπου οἱ ἄνθρωποι εἶναι περιττοί”.[506]
[502] Καντίνσκυ, Γιὰ τὸ πνευματικὸ
στὴν τέχνη, ὅ.π., σ. 37.
[503] Ἀρέντ, Τὸ ὁλοκληρωτικὸ σύστημα, ὅ.π., σ. 41.
[504] Ἀρέντ, ὅ.π., σ. 49.
[505] Πλωτῖνος, Ἐννεάδες 1, κεφ. 8. ἑν. 5.
[506] Ἀρέντ, Τὸ ὁλοκληρωτικὸ σύστημα, ὅ.π., σ. 246.
