Κ. Καστοριάδης, Ἔγκλειστοι τοῦ ἐπιστημονικοῦ σπηλαίου
Καθὼς παράλληλα ἡ ἐπιστημονικὴ ἔρευνα ἔχει γίνει ἕνα ἐγχείρημα στὸ ὁποῖο ἐμπλέκονται ἀξιόλογα κεφάλαια καὶ πολυάριθμο προσωπικό, ἐμφανίζεται ἕνα πρόβλημα διαχείρισης σὲ μεγάλη κλίμακα, ποὺ ἐπιλύεται ὅπως στὴ σύγχρονη ἐπιχείρηση καὶ στὸ σύγχρονο κράτος, δηλαδὴ μὲ μιὰ γραφειοκρατικὴ ὀργάνωση ποὺ ἐνσωματώνει μιὰ βαθιὰ ἀνορθολογικότητα καὶ ἐξαντλεῖται στὸ νὰ ἐπιλύει μὲ ἕνα χέρι τὰ προβλήματα ποὺ δημιουργεῖ μὲ ἑκατὸ ἄλλα…
Καθὼς ἡ ἱστορία τῆς ἐπιστήμης δείχνει μὲ ἐκτυφλωτικὴ σαφήνεια ὅτι κάθε γραμμὴ κατεστημένης ἔρευνας γίνεται ἔπειτα ἀπὸ λίγο καιρὸ στείρα, ὅτι κάθε μέθοδος ἐξαντλεῖ ἀργὰ ἢ γρήγορα τὸ πεδίο στὸ ὁποῖο εἶναι γόνιμη… τὸ τελικὸ ἀποτέλεσμα κινδυνεύει νὰ εἶναι ἡ ἀνάσχεση τῆς ἴδιας τῆς ἐπιστημονικῆς προόδου ποὺ ὁρισμένοι καμαρώνουν ὅτι εὐνοοῦν…
Πειραματισμός, πάσῃ θυσίᾳ ποσοτικοποίηση, κι ὅταν ἀκόμα αὐτὴ εἶναι τετριμμένη ἢ μὴ σημαντική, πάνω ἀπ' ὅλα τυποποίηση…, ἀποκλειστικὴ ἐνασχόληση μὲ τὸ δύνασθαι-ποιεῖν καὶ τὴν ὀργάνωση ὡς αὐτοσκοπούς – ὅλα αὐτὰ εἶναι στὸ ἐπιστημονικὸ πεδίο, ὅπως καὶ στὰ ἄλλα πεδία, μόνο τὰ ἔκδηλα συμπτώματα τοῦ μετασχηματισμοῦ τοῦ homo sapiens σὲ homo computans, τοῦ ζώου λόγον ἔχοντος σὲ ζῶον λογιστικόν..
Πρβλ.: Ντυμόν, Προτεσταντισμός και ατομικισμός * Το βιο-μηχανικό πρόταγμα * Ἀρέντ, Ἡ πλάνη ὡς ἐπιστήμη * Μάμφορντ, Ἡ μηχανοποίηση τῶν ἐπιστημῶν
