Ἀποσπάσματα
Σελ 7
Ἡ κατηγορία τῆς ‘τουρκολατρείας’ δὲν ἦταν κάτι ἐπιφανειακὸ καὶ ἐπιπόλαιο, ἐξέφραζε τὴν βαρύτερη δυνατὴ ἀπόρριψη καὶ μποροῦσε νὰ συνεπάγεται ἀκόμη καὶ θάνατο. Ἡ σύνδεση τῆς ‘τουρκολατρείας’ μὲ τὴν ἱστορικὴ παράδοση τοῦ ἑλληνισμοῦ σήμαινε λοιπὸν τὴν ἰσχυρότερη δυνατὴ ἀπόρριψη τῆς παράδοσης. Μοναστήρια ἔκλειναν κατὰ δεκάδες, ναοὶ παραδίδονταν σὲ κοσμικὲς χρήσεις, γίνονταν ἀκόμη καὶ ἀποθῆκες, ναοὶ ἀκόμη καὶ τῶν πρώτων χριστιανικῶν αἰώνων γκρεμίζονταν γιὰ νὰ περάσουν δρόμοι, ὁ ἴδιος ὁ γάμος ἄρχισε νὰ θεωρεῖται ἐπισήμως ἀπὸ τὸ κράτος ὡς μία πολιτικὴ συναλλαγή (πολιτικὸν συνάλλαγμα)...
Τὰ ὅποια προβλήματα τοῦ ἑλληνισμοῦ ἑρμηνεύονταν μὲ βάση δυτικὰ σχήματα, ὥστε καὶ ἂν οἱ ‘ἀναμορφωτὲς’ δὲν ἔβλεπαν πάντα τὸ λάθος πρόβλημα, ὅμως τὸ καταλάβαιναν μὲ λάθος τρόπο καὶ ἔδιναν λάθος ἀπάντηση. Θέλησαν ἰσχυροποίηση ἐφαρμόζοντας μεταμόσχευση τεχνητῆς καρδιᾶς, καὶ δὲν μποροῦσαν νὰ σκεφτοῦν τί νόημα θὰ εἶχε τέτοια ἰσχυροποίηση. Ἡ ἐπέμβαση ἔγινε καὶ φάνηκε σχετικὰ ἐπιτυχής. Σήμερα ἡ Ἑλλάδα εἶναι βιολογικῶς ἰσχυρότερη, ἀλλὰ ἡ ψυχή της, ὅπως ἡ ψυχὴ τῆς Δύσης, διαφθείρεται στὸν ἐσωτερικὸ διχασμό.
“Οἱ διδάσκαλοι τοῦ Γένους ποὺ ἀκολούθησαν τὸν Διαφωτισμό, ἔφθαναν ὣς τὸ σημεῖο νὰ φωνάζουν μαζὶ μὲ τὸν Βολταῖρο: ‘κάντε την λειῶμα τὴν ἀχρεία ἐκκλησία!’... Ὁ Κουμανούδης ζητοῦσε ἀπ’ τοὺς Ἕλληνες νὰ γκρεμίσουν τὶς βυζαντινὲς ἐκκλησίες τους, νὰ πετάξουν τὰ εἰκονίσματά τους καὶ νὰ γυρίσουν στὸ κάλλος τῆς ἀρχαιότητος καὶ τῆς τότε εὐρωπαϊκῆς ζωγραφικῆς. Ὁ Ἀντωνιάδης ἐπέμενε πὼς πρέπει νὰ πάψουμε νὰ εἴμαστε προσκολλημένοι ‘εἰς τὰ ἄθλια βυζαντινὰ κτήρια ... ὡς ἡ μυίγα εἰς τὰς ἀκαθαρσίας’. Ἀκόμη καὶ ὁ Μιχαὴλ Ποτλῆς, καθηγητὴς τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ δικαίου αὐτός, τόνισε στὸ ἐναρκτήριο μάθημά του ὅτι δὲν βλέπει τί τέλος πάντων προσέφεραν οἱ Βυζαντινοί. Τὴν ἀπάντηση εἶχε δώσει ἤδη ὁ Ἐμμ. Ἀντωνιάδης: ‘ἐγὼ νομίζω ὅτι οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ ἦσαν προωρισμένοι νὰ εὐνουχίσουν τὸν ἀνθρώπινον νοῦν’. Τὸ Βυζάντιο, τὸ Φανάρι καὶ ἡ ἐκκλησία, οἱ σωτῆρες αὐτοὶ τῆς δημώδους παραδόσεως, ἔγιναν στόχοι λυσσωδῶν ἐπιθέσεων ... Προϊόντα αὐτῆς τῆς ἐκστρατείας εἶναι ὁ διασυρμὸς ἀκόμη καὶ μαρτύρων —ὅπως τοῦ πατριάρχη Γρηγόριου Ε’—, ἡ ἀντίληψη ὅτι ἡ θρησκεία εἶναι κατάλληλη μόνο γιὰ γριοῦλες, ψυχασθενεῖς καὶ δεισιδαίμονες ἀγραμμάτους, καὶ ἀκόμη ἡ τοποθέτηση μιᾶς διανοητικῆς ἀναπηρίας ὡς ὁράματος τῆς παιδείας μας: ἐντεῦθεν ἡ ἀρχαιολατρεία, ὁ σωβινισμός, ἡ διάλυση τῆς ἱστορικῆς μας ἑνότητος, ἡ ἀπόρριψη τῆς ἑλληνικῆς αἰσθητικῆς καὶ ἡ ἀντικατάστασή της ἀπὸ τὸν νεοκλασικισμὸ καὶ τὸν ἀκαδημαϊσμό· ἐντεῦθεν ἡ περιφρόνηση πρὸς τὰ πάτρια, ἡ ἀντικατάσταση τοῦ δημώδους ἀπὸ τὸ φολκλορικὸ καὶ τὸ βουκολικό”.[182]
[182] Δρακόπουλος, Μεσαίωνας.., ὅ.π., σελ. 250-1.
Προηγούμενη Ἑνότητα - Ἑπόμενη Ἑνότητα
